Xưa mỗi khi một đứa bé bị đòn hay bị rầy oan muốn giải thích thì bị gạt ngang: “Con nít không được trả lời”. Chuyện này đã xưa nhưng có lẽ âm hưởng của xã hội tôn ti vẫn còn đó và một số cha mẹ hay người lớn nghĩ rằng mình khôn ngoan, từng trải hơn bọn trẻ nên những điều gì mình nghĩ là đúng hơn. Cha mẹ ít thấy cần để con cái được giãi bày.
Trong quan hệ nam nữ, người phụ nữ được xã hội hóa (theo đúng nghĩa xã hội học) để phục tùng, chịu đựng, hi sinh như là sứ mạng thiêng liêng của họ. Nếp nghĩ nay còn ăn khá sâu. Do đó hậu quả có thể nhận thấy khi có những bà nói huyên thuyên không ngừng được. Có lẽ đó là do họ bị ức chế và không cởi mở được lòng mình. Bà mẹ giận cá chém thớt do không dám đối đầu với chồng bèn xổ nỗi uất ức của mình lên đầu con cái. Có những người vợ, người mẹ ngoài 50 lại trở nên khó tính. Có thể là các bà tự chịu ép mình quá lâu.
Sự nổi loạn của tuổi mới lớn là chuyện bình thường nhưng dường như ở xã hội ta bạn trẻ hiện nay “bung ra” mạnh hơn. Họ bỏ nhà ra đi, phá phách, sa vào các cuộc chơi nguy hiểm như đua xe, ma túy… Rất nhiều bạn trẻ than rằng cha mẹ không hiểu mình. Nhưng chính bạn có cố gắng làm cho cha mẹ hiểu không? Dường như chuyện này không dễ. Các bạn bị dồn nén như chiếc lò xo nên khi bung ra thì bật lên quá mạnh. Chỉ có một cách. Đó là các bạn tự khẳng định mình đúng cách.
Tự khẳng định như nói ở phần trên là diễn đạt ý kiến, nhu cầu, nguyện vọng của mình một cách thẳng thắn. Bạn có thể làm điều này một cách nhẹ nhàng, lễ phép hay thậm chí dễ thương nữa. Tự khẳng định không hề đồng nghĩa với tự kiêu, vô lễ hay hỗn hào. Có điều là bạn phải biết rõ mình và làm chủ những cảm xúc của mình. Kế đó là tự rèn luyện theo những nguyên tắc đã được trình bày trong các bài trước. Tự khẳng định mà không xúc phạm người khác là một điều hoàn toàn có thể làm được. Hơn thế nữa, đó là nền tảng của sức khỏe tâm thần vì bạn không còn bị ức chế nữa.
Một điều có thể gây ngạc nhiên là để phòng chống HIV/AIDS trên khắp thế giới người ta mở những lớp tập huấn về kỹ năng tự khẳng định cho phụ nữ. Số là người phụ nữ bị lây nhiễm ngày càng đông và ở một số nước phụ nữ bị nhiễm đông hơn nam giới, đặc biệt trong độ tuổi thanh niên. Nguyên nhân là do vị trí thấp kém của họ, họ không dám thương lượng với chồng hay bạn tình để sử dụng các biện pháp an toàn tình dục. Ít ai ngờ ở thế kỷ 21 này đại dịch HIV cũng chịu ảnh hưởng của tư tưởng trọng nam khinh nữ có từ ngàn xưa!
Thay đổi một thói quen lâu đời nhất là một thói quen tập thể là rất khó.. Nó đòi hỏi sự thích nghi và hiểu biết từ cả hai phía. Từ góc độ của mình bạn trẻ có thể tự rèn luyện ngay trong sinh hoạt đội nhóm vì có khi đối với người cùng trang lứa mình cũng e dè. Bạn hãy đem chuyện này ra bàn bạc và giúp nhau tự khẳng định.
Một xã hội năng động cần đến những công dân cởi mở, dấn thân, dám chịu trách nhiệm về suy nghĩ và hành động của mình.
NGUYỄN THỊ OANH
Việt Báo (Theo_TuoiTre)