NGUYỄN THỊ MỸ PHỤNG – Thủ lĩnh Sao Thuỷ – Sao Bắc Đẩu Bắc Tao Đàn Người thủ lĩnh cần phải luôn mở rộng tầm nhìn, đặt ra những hạng mức điểm làm mục tiêu phấn đấu để đạt hiệu quả trong công việc, luôn có định hướng và sự tự tin trong hoạt động sinh hoạt và giao tiếp cộng đồng. Vì vậy một người thủ lĩnh tích cực, chính là chất xúc tác tốt giúp cho các cá nhân khác thay đổi, từ đó dẫn dắt nhóm sao phát triển một cách bền vững.
NGUYỄN THỊ MỸ PHỤNG
Thủ lĩnh Sao Thuỷ, Sao Bắc Đẩu – Bắc Tao Đàn
BÀI VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: “ĐÀO TẠO THỦ LĨNH MỚI”
Ø Vai trò thủ lĩnh quan trọng như thế nào?
Người thủ lĩnh cần phải luôn mở rộng tầm nhìn, đặt ra những hạng mức điểm làm mục tiêu phấn đấu để đạt hiệu quả trong công việc, luôn có định hướng và sự tự tin trong hoạt động sinh hoạt và giao tiếp cộng đồng. Vì vậy một người thủ lĩnh tích cực, chính là chất xúc tác tốt giúp cho các cá nhân khác thay đổi, từ đó dẫn dắt nhóm sao phát triển một cách bền vững.
Vai trò của người thủ lĩnh là phải giúp tất cả các thành viên trong nhóm sao hiểu và ý thức được công việc, trách nhiệm của mình trong mỗi buổi sinh hoạt. Thủ lĩnh phải luôn tìm hiểu và áp dụng những phương pháp mới, những cách làm mới để thu hút các thành viên, không để các em đoán biết được những nội dung sinh hoạt và trở nên nhàm chán. Ngoài ra tư duy sáng tạo không chỉ là lao động của cá nhân mà còn là lao động tập thể. Nhóm sao là một tập thể đầy sức mạnh, người thủ lĩnh phải tìm hiểu nhu cầu của các thành viên và phải thường xuyên bồi đắp sức mạnh ấy. Người thủ lĩnh phải chỉ ra rõ cho mỗi thành viên trong nhóm sao thấy các thành viên ấy có thể đóng góp như thế nào vào sự phát triển và thành công của nhóm sao. Thủ lĩnh có thể khuyến khích các thành viên tham gia vào những hoạt động tư duy sáng tạo, để mang lại hiệu quả cao cho công tác giảng dạy, cũng như giúp các em say mê, hào hứng hơn trong các buổi sinh hoạt hằng tuần. Trong nhóm sao, cần có những cách tác động khác nhau lên các thành viên khác nhau trong nhóm. Trách nhiệm của Thủ lĩnh là khuyến khích các cá nhân ít nói bộc bạch ý kiến của mình và tham gia vào các cuộc thảo luận và hoạt động của nhóm sao. Ngược lại, những người sôi nổi trong nhóm sao thường có xu thế nổi bật và chiếm ưu thế ở trong các thảo luận nhóm. Trách nhiệm của thủ lĩnh là theo dõi các thành viên ít nói, khuyến khích họ đóng góp ý kiến, đồng thời nhắc nhở các thành viên sôi nổi phải biết lắng nghe ý kiến người khác.
Qua đó từng thành viên trong nhóm sao không những phải nỗ lực để vượt qua thử thách, mà còn phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, tư duy sáng tạo tích cực để nhóm sao luôn thành công trong công việc và hoạt động. Khi nhóm sao hoạt động tốt, có tầm nhìn rộng, luôn thay đổi, thích nghi với điều kiện nhu cầu thực tế, sẽ làm cho vị trị của nhóm ngày càng nâng cao, đặt biệt là sự tín nhiệm, yêu mến, ủng hộ của quý phụ huynh và những thành viên khác.
Ø Quá trình đào tạo một thủ lĩnh mới:
Với tôi đào tạo một người thủ lĩnh mới không phải chỉ là hướng dẫn các bạn dựng lều, xếp ghế, tập trung các em, ổn định hàng ngũ,… Mà với tôi đào tạo một thủ lĩnh mới chính là truyền một ngọn lửa đam mê nhiệt huyết và giúp cho ngọn lửa ấy phải luôn cháy sáng, để đào tạo một thủ lĩnh mới cần phải có cái tâm – cái tình phải rất lớn. Thế nên bao giờ tôi cũng bắt đầu một cuộc nói chuyện, tôi hỏi thăm và trò chuyện để hiểu thêm về các bạn, các em thủ lĩnh mới. Tôi muốn biết thêm về những tâm tư tình cảm của các bạn khi đến với Sao Bắc Đẩu. Tôi muốn biết lý do, nguyên nhân nào đã làm cầu nối đưa các bạn đến cùng sinh hoạt với Tổng đoàn. Tôi muốn biết mục đích, nhu cầu các bạn cần gì và các bạn có thực sự yêu thích nơi này hay không? Sau đó tôi sẽ chia sẻ với các bạn những suy nghĩ, những tình cảm, những trải nghiệm của chính bản thân tôi để các bạn có thể hiểu thêm, tin tưởng và đồng hành cùng tôi. Vì tôi mong rằng các bạn sẽ thực sự yêu mến và dành nhiều tình cảm cho gia đình thứ hai này như tôi vậy.
Và tôi nghĩ những kiến thức, những kỹ năng một thủ lĩnh cần có, các bạn có thể tự học hoặc được truyền dạy. Nhưng tôi muốn các bạn phải tự ý thức và có trách nhiệm với công việc mình đang làm. Dù chúng tôi chỉ làm việc với tinh thần tự nguyện, nhưng mỗi người chúng tôi đều là những viên gạch luôn sẵn sàng cống hiến và hy sinh, góp sức cùng nhau để xây dựng gia đình Sao Bắc Đẩu ngày càng lớn mạnh. Và chính ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm đó sẽ thôi thúc các bạn làm việc với tinh thần hăng say và đạt kết quả tốt. Tôi không hướng dẫn các bạn thủ lĩnh dựng lều, dựng cột cờ, tập thể dục,.. cho nhóm mình mỗi buổi sinh hoạt. Mà tôi muốn các bạn phải giúp các em trong nhóm mình hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của từng thành viên, qua đó các em sẽ ý thức được công việc mình cần làm để chuẩn bị cho buổi sinh hoạt thật tốt. Và quan trọng là tạo nên sự gắn kết giữa các thành viên trong nhóm, xây dựng tinh thần trách nhiệm, khiến cho các thành viên biết yêu thương, đoàn kết, chung sức, gắn bó và sẻ chia. Để rồi tôi sẽ chỉ thấy những hình ảnh đẹp, các em như những chú chim non ríu rít tíu tít phụ giúp các anh chị công tác chuẩn bị đầu giờ, các em tự quản lý nhóm, tự tập thể dục ổn định hàng ngũ khi không có thủ lĩnh, luôn giúp đỡ hướng dẫn các bạn mới để các bạn nhanh chóng nắm bắt công việc và hoà nhập với tập thể một cách nhanh chóng.
Tôi không muốn các bạn đi xếp từng cái ghế cho các em ngồi mỗi buổi sinh hoạt. Mà tôi muốn các bạn phải có cái nhìn tổng quan trong cách quản lý quân số, ổn định hàng ngũ. Một sân chơi cộng đồng mỗi chiếc ghế là tình cảm của phụ huynh, của các nhà tài trợ gửi tặng các em như những món quà. Các bạn cần phải biết giúp các em hiểu, trân trọng và bảo quản các cơ sở vật chất của Tổng Đoàn. Hướng dẫn các em đặt ghế nhẹ nhàng khi ngồi xuống, không quăng, đá, kéo lê những chiếc ghế trên mặt đất, tự xếp ghế ngồi đúng vị trí của mình. Tôi muốn các bạn biết cách phân chia, sắp xếp đội hình hợp lý phù hợp với các hoạt động sao cho hiệu quả nhất. Khi nào là đội hình hàng ngang, hàng dọc nghiêm túc; lúc nào là đội hình vòng tròn, chữ U để các em dễ quan sát và làm theo; và hoạt động nào thì cần phải chia nhóm để các em thảo luận và làm việc nhanh chóng hiệu quả.
Nói như thế không phải là các bạn “chỉ tay năm ngón” để các em làm hết mọi việc lớn nhỏ, mà các bạn phải đồng hành cùng các em. Lúc nào là quan tâm, truyện trò làm việc cùng các em như những người bạn thân thiết. Lúc nào là hướng dẫn, giúp đỡ, động viên các em trong vai trò người thủ lĩnh. Thành công của mỗi buổi sinh hoạt một phần lớn chính là do công tác chuẩn bị, tổ chức và quản lý.
Tôi luôn cho rằng người thủ lĩnh ngoài việc phải hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, thì còn phải luôn tích cực tư duy sáng tạo, tìm hiểu những cái mới, thay đổi theo hướng mới và áp dụng vào các hoạt động để mang lại hiệu quả cao cho nhóm sao. Là thủ lĩnh, chúng ta cần phải tinh tế, nhạy bén, luôn phải đối mặt với thử thách để từ đó tìm hiểu và khám phá năng lực của bản thân. Là một người thủ lĩnh, tôi luôn tâm đắc với câu nói mà thầy Huỳnh Văn Toàn – Tổng trưởng Tổng đoàn Sao Bắc Đẩu đã dạy chúng tôi: “Thủ lĩnh cần phải dám nghĩ – dám làm, phải biết mình là ai, đang làm gì, phải không ngừng học tập, không được tự bằng lòng chính bản thân mình”. Thế nên, tôi không hướng dẫn các bạn chuẩn bị nội dung hoạt động cụ thể thế nào trong mỗi buổi sinh hoạt. Mà tôi muốn các bạn phải tìm tòi học hỏi, giúp các bạn phát huy tính sáng tạo, tư duy mới trong từng nội dung hoạt động. Vì nếu như chỉ biết làm theo và không thay đổi sẽ gây ra nhàm chán và các hoạt động lặp đi lặp lại giống nhau. Nên một thủ lĩnh có thể điều khiển, tổ chức các hoạt động giáo dục, vui chơi một cách bổ ích hay không? Chính là thông qua quá trình đào tạo phát huy những khả năng vốn có của thủ lĩnh đó, và sau đó thủ lĩnh phải có ý thức tiếp tục tự giác trau dồi và học tập rèn luyện không ngừng để cải thiện và nâng cao chuyên môn.
Một người thủ lĩnh giỏi thì không được ngại khó, phải luôn nỗ lực, cố gắng để hoàn thành tốt các công việc của mình sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Ngày hội sơ cấp cứu có bạn tự học và nhờ các anh chị thủ lĩnh khác hướng dẫn cách xử lý vết thương hay các đường băng cơ bản rồi hướng dẫn lại cho các em; có bạn lại tìm hiểu, sưu tầm và tỉ mỉ chuẩn bị một bảng cây thuốc nam và công dụng để chia sẻ cùng các em. Ngày hội kỹ năng tự vệ thoát hiểm, có bạn hướng dẫn các em cách phòng cháy chữa cháy, kỹ năng thoát hiểm khỏi đám cháy; có bạn lại tìm hiểu, học và hướng dẫn lại cho các em 10 tư thế võ tự vệ để bảo vệ bản thân. Ngày hội Rau củ quả, có bạn hướng dẫn các em cách lựa chọn rau củ quả tươi ngon, có bạn cùng các em tìm hiểu cách bảo quản rau củ quả, cũng có bạn hướng dẫn các em tỉa rau củ quả để giúp mẹ trang trí những bữa ăn trong gia đình…Đào tạo một người thủ lĩnh chính là chia sẻ, truyền dạy những kinh nghiệm và đồng hành cùng các bạn trong hoạt động giáo dục cộng đồng. Mà đối với những nhà giáo dục cộng đồng, việc nắm bắt được tâm sinh lý, nhu cầu của các thành viên trong nhóm mình là một điều vô cùng quan trọng và cần thiết mà bản thân phải tích cực rèn luyện.
Ở cương vị một người thủ lĩnh, việc xây dựng và lãnh đạo nhóm sao của mình là một kỹ năng vô cùng cần thiết mà chúng tôi phải thành thạo, phải qua rèn luyện thử thách, phấn đấu học tập từ thầy và các anh chị đi trước, để rồi trưởng thành hơn trở thành một thủ lĩnh giỏi hơn trong công tác quản lý nhóm. Công việc này không chỉ đơn giản là khả năng trình bày trước các thành viên của mình, mà còn là sự khẳng định khả năng hoạt động, sự bản lĩnh, uy tín, danh dự, tự tin của người thủ lĩnh khi đứng trước nhóm sao của mình.
Mỗi người thủ lĩnh, mỗi người làm công tác giáo dục cộng đồng phải luôn là một tấm gương sáng cho các thành viên của mình noi theo trong việc rèn luyện các kỹ năng. Đối với các thành viên nhóm, thủ lĩnh là một người đứng đầu, là người trực tiếp cùng sinh hoạt, cùng vui chơi, hướng dẫn cho các bạn những điều bổ ích, chia sẻ với các bạn những câu chuyện tâm tư tình cảm, những vui buồn trong cuộc sống. Chính vì thế, thủ lĩnh có ảnh hưởng rất lớn đối với các thành viên nhóm trong việc hình thành và rèn luyện các kỹ năng, nhất là đối với lứa tuổi thanh thiếu nhi, các bạn luôn nhìn về người thủ lĩnh của mình với một sự ngưỡng mộ, một tấm gương để noi theo để phấn đấu và trưởng thành. Điều đó cũng có nghĩa là mỗi thủ lĩnh phải luôn rèn luyện và phát triển bản thân ở mọi mặt, từ tác phong, lời nói, ý thức kỷ luật tốt, tinh thần vui vẻ, các kiến thức chuyên môn, phương pháp sư phạm cho đến việc rèn luyện các kỹ năng thực hành xã hội cần thiết.
Ø Lời kết:
Trong mỗi tổ chức cộng đồng, mỗi người có những khác biệt nhau về tuổi tác, giới tính, đặc điểm, tính cách, sở thích, cách ứng xử, các làm việc… Nhiệm vụ của tổ chức đó là phải có những tác động khác nhau lên các loại người khác nhau lên các loại người khác nhau trong nhóm, nhất là đối với lứa tuổi thanh thiếu nhi, để giúp các thay đổi hành vi, thái độ một cách thích hợp, đồng thời cũng phải tạo ra sự liên kết, hòa hợp các thành viên lại với nhau. Chính vì thế, ngoài việc có những chương trình kế hoạch hoạt động cụ thể, những vật dụng, dụng cụ đầy đủ thì việc nắm bắt được tâm lý, nguyện vọng của mỗi thành viên cần phải được những người làm công tác giáo dục cộng đồng quan tâm đặc biệt. Điều đó được thực hiện qua việc thường xuyên thăm hỏi, quan tâm, chia sẻ, động viên các thành viên của mình, khai thác ở các bạn những tính cách, những mong muốn, những ước mơ, những hoài bão của các bạn,… Dựa trên những đặc điểm tâm lý của các bạn thanh thiếu nhi để đưa ra nội dung hoạt động linh động, phù hợp, đó là chìa khóa cho sự thành công của các nhà giáo dục cộng đồng.
Đứng trước một xã hội đang có những bước phát triển tích cực, nhu cầu của con người cũng luôn luôn thay đổi. Những người làm công tác giáo dục cộng đồng hay những thủ lĩnh của các câu lạc bộ, đội, nhóm hoạt động trong lĩnh vực cộng đồng phải luôn luôn hoàn thiện bản thân mình, nâng cao chất lượng của các nội dung sinh hoạt, thay đổi một cách linh hoạt những phương pháp hướng dẫn để phù hợp với tâm lý, nhu cầu của các bạn thành viên. Có như vậy, tổ chức đó mới được xã hội công nhận và phát triển bền vững.
Cuối cùng, khi giữ vai trò là một thũ lĩnh, các bạn nên nhớ phải luôn bình tĩnh và có một tấm lòng rộng mở, nụ cười thân thiện, luôn làm lan truyền tinh thần nhiệt huyết, truyền ngọn lửa của mình đến các em. Tất cả những giá trị đó sẽ xác định vị trí của nhóm sao bằng quá trình hoạt động, đúc kết kinh nghiệm và xây dựng ấn tượng tốt trong tâm trí của phụ huynh, thành viên và được xã hội công nhận.
Trước thềm năm mới, xin chúc cho tổng đoàn Sao Bắc Đẩu chúng ta ngày càng phát triển vững mạnh, đẩy mạnh tiến trình hình thành Tổng liên đoàn Sao Bắc Đẩu, tiếp tục là ngọn cờ đầu của thành phố; Xây dựng chương trình huấn luyện sát với nhu cầu thực tiễn của xã hội, tạo “chất” riêng cho hoạt động của Sao Bắc Đẩu; Chủ động thu hút thanh niên đến với Sao Bắc Đẩu, xây dựng chương trình đào tạo và chuẩn hóa chất lượng đội ngũ Ban huấn luyện; Xây dựng Hội quán Sao Bắc Đẩu;… Từ mô hình này có thể nhân rộng và trở thành một trong những sân chơi cộng đồng mang tính chất bền vững, lâu dài của thanh thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh và trên cả nước.
Chúc các bạn thành công! Thân.